Maymun çiçeği virüsü (MPOX), insandan insana bulaşabilen hastalıklardan bir tanesidir. Bu hastalık türü kaşıntılı deri döküntüsü ve ateş gibi belirtilerle ortaya çıkar. Özellikle Orta ve Batı Afrika‘da endemik olan bu virüs, Covid-19 pandemisinin ardından dünya genelinde yeniden dikkat çekmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) bu hastalık nedeniyle tüm dünyada acil durum ilan etmiştir.
Maymun çiçeği virüsü (MPOX) nedir?
Maymun çiçeği virüsü, enfekte kişilerin vücut sıvıları ile doğrudan teması sonrasında insanlara bulaşır. Virüs hayvanın derisinden de geçebilir. Bulaşma nedenleri arasında enfekte hasta ile yakın temas, cinsel ilişki, lezyonlarla temas ve solunum yolu bulunur. Ayrıca, enfekte hayvanların kanı ve vücut sıvıları ile de bulaşma gerçekleşebilir. İlk kez 1958’de Afrika’dan deney hayvanı olarak getirilen maymunlarda tespit edilmiştir ve 1970 yılında ilk insan vakası görülmüştür.
Maymun çiçeği virüsü (MPOX) varyantları nelerdir?
Mpox, iki farklı genotipe sahiptir: Orta Afrika soyu Tip I (Clade I) ve Batı Afrika soyu Tip II (Clade II). Tip II suşu da Tip IIa ve Tip IIb olarak iki hastalık koluna ayrılmıştır. 2022 yılında dünya genelinde görülen salgın Clade IIb olarak tanımlanmıştır. DSÖ, bu suşun daha bulaşıcı olabileceğini belirterek acil durum ilan etmiştir.
Maymun çiçeği virüsü nasıl bulaşır?
Maymun çiçeği virüsü, aşağıdaki yollarla bulaşır:
- Ten teması: Dokunma, öpüşme, cinsel ilişki gibi.
- Hayvanlarla temas: Enfekte hayvanların ısırması, tırmalaması veya etinin yenmesi.
- Kontamine eşyalar: Yatak örtüleri, havlular gibi.
- Uzun süreli yakın temas: Solunum damlacıkları yoluyla.
- Anneden bebeğe: Gebelik ve doğum sırasında.
Maymun çiçeği virüsü belirtileri nelerdir?
Maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu, genellikle virüse maruz kaldıktan sonra 3 hafta içinde belirtiler göstermeye başlar. Belirtiler şunlardır:
- Ateş
- Lenf bezlerinde şişme
- Kas ve sırt ağrısı
- Baş ağrısı
- Titreme
- Bitkinlik
- İçi sıvı dolu kabarcıklar
- Boğaz ağrısı ve burun tıkanıklığı
- Kusma ve ishal
Hastalığın süreci genellikle 2-4 hafta kadar devam eder. Deri üzerinde döküntülerin düşmesi hastalığın geçtiğini gösteren belirtilerden bir tanesidir.
Maymun çiçeği virüsü nasıl teşhis edilir?
Maymun çiçeği virüsü teşhisi, ciltte oluşan lezyonlardan alınan örneklerle yapılan PCR (polimeraz zincir reaksiyonu) testi ile konulur. Eğer ciltte yara oluşmadıysa, anal veya rektal sürüntü alınarak da test yapılabilir.
Maymun çiçeği virüsü nasıl tedavi edilir?
Özel bir tedavi bulunmamakla birlikte, çiçek hastalığına karşı koruyucu olarak geliştirilen antiviral ilaçlar kullanılabilir. Tedavinin amacı, hastalıktan kaynaklanan ağrı ve yaraları kontrol altına almak ve rahatlama sağlamaktır.
Maymun çiçeği için aşı var mı?
Dünya Sağlık Örgütü, MVA-BN veya LC16 aşılarının, diğerlerinin bulunmadığı durumlarda ACAM2000 aşısının kullanılmasını önermektedir. Bu aşılar hastalık için koruma sağlar ancak aşı olan kişilerin yine de dikkatli olmaları önemlidir.
