CPU olarak da bilinen merkezi işlem birimi, bilgisayarın güç merkezi olup saniyeler içerisinde milyonlarca karmaşık hesaplamanın yapılmasını sağlayan donanımdır. Bilgisayarınızın programları ve oyunları efektif bir şekilde çalıştırmasında işlemcinin kuşkusuz büyük bir payı var, bu bağlamda yükseltme zamanı geldiğinde sisteminize uygun işlemci seçmek önemli bir karar. Bu rehberimizde birkaç başlık altında ihtiyacınıza uygun olan işlemciyi seçmenize yardımcı olacağız.
Yeni İşlemcimi Mevcut Anakartımda Kullanabilir Miyim?
Her anakart belirli bir işlemci aralığını destekler. Çünkü AMD ve Intel işlemcilerin yapısı birbirlerinden farklıdır. Üstelik bu markaların kendi içerisinde bile birkaç nesilde bir işlemci soket yapısı değişebilir. Bu bağlamda anakartlar da farklı soket tiplerine göre üretilir ve anakartınızın işlemcinizle uyumlu olması gerekir. Örneğin AMD Ryzen AM5 soketli bir işlemci için AM5 soketli bir anakart almanız gerekli.
Anakartınıza tam olarak hangi işlemciyi kurabileceğinizi belirlemenin en iyi yolu üreticinin web sitesini ziyaret etmektir. Sahip olduğunuz marka ve modelden emin değilseniz, “CPU-Z” programını indirip ardından “Anakart” sekmesine başvurabilirsiniz.
Darboğaz Sorunu
Bilgisayar bileşenlerinin uyumlu çalışması önemli bir husustur. Eğer bu donanımlar arasında büyük ölçüde güç farkları oluşursa darboğaz denilen bir sorun ortaya çıkabilir. Bu da almış olduğunuz bileşenlerin tam kapasitede çalışmasına engel olacaktır.
Darboğaz; genel olarak işlemci, ekran kartı, RAM ve SSD arasında görülen bir uyum sorunudur. Örneğin i3 işlemci ile kullanılan RTX 4090 ekran kartı, aradaki devasa güç farkından dolayı verimli çalışamayacaktır ve bu sistemde CPU, ekran kartını frenleyecektir. Bu nedenle bilgisayarınızdaki bileşenlerin birbirine yakın güçte olmasını tavsiye ediyoruz.
Yeni Bir İşlemci Soğutucusu Almalı Mıyım?
CPU soğutucuları, belirli bir sokete uyacak şekilde tasarlanmıştır. Ayrıca işlemcinin TDP (termal tasarım gücü), ne kadar soğutma ihtiyacı olduğuna dair bilgi verebilir. Örneğin B450 anakarta takılı AMD Ryzen 5 3600 işlemci, 65 W’lık bir TDP’ye (termal tasarım gücü) sahiptir. Bu anakarta Ryzen 7 5800X3D işlemci taktığımız takdirde ise mevcut işlemci 105 W TDP değeriyle çalışacaktır. Bu nedenle AMD’nin stok soğutucusu olan Wraith Stealth soğutucusunu kullanıyor olsaydınız, bu senaryoda kaliteli bir sıvı soğutucuya ihtiyacınız olabilirdi.
İşlemci İsimlendirmeleri
İşlemci seçerken nesil, harf vb. tanımlamaların bilinmesi gerekli. Örneğin Intel tarafındaki Core i3, i5, i7, i9 model adları işlemcilerin gücüne göre konumlandırılmıştır. Model numarasından sonra gelen üretim gösterge kodlamaları ise bize işlemci nesli ve özellikleri hakkında bilgi verir. Mesela Intel i9-13900K işlemci, en güncel sürüm olan 13. nesil bir işlemcidir. “K” ibaresi ise çarpan kilidinin açık olduğunu ve hız aşırtma (overclock) desteklediğini gösterir. Intel i7-13700F işlemcideki “F” ibaresi ise tümleşik grafiklere sahip olmadığını ve bu nedenle ayrı bir grafik kartı gerektirdiğini belirtir.
AMD’de de benzer şekilde Ryzen 3, Ryzen 5, Ryzen 7, Ryzen 9 gibi modellendirmeler söz konusu. Sayı kodlamaları da aynı şekilde Intel’deki gibi hangi nesle ait olduğunu belirtmekte.
AMD tarafındaki harf tanımlamalarına bakacak olursak örneğin, “X” ibaresi daha iyi hız aşırtma yapılabildiğini gösterir. AMD Ryzen 5 7600X ile Ryzen 5 7600 arasındaki fark budur. “G” ibaresi ise işlemcinin tümleşik grafiklere sahip olduğunu belirtir.
Mevcut Güç Kaynağım Yeterli Olur Mu?
CPU’ya ihtiyaç duyduğu gücü sağlayacak olan PSU’nun (güç kaynağı), bilgisayarın bileşenlerinin güç tüketimini karşılıyor olması gerekli. Eğer çok eski bir sistemden yükseltme yapıyorsanız ve PSU aynı döneme aitse yeni parçalar için yeterli düzeyde watt sunan yeni bir güç kaynağı almak gerekli olacaktır.
Bu rehberimizde yeni bir işlemci satın alırken dikkat etmenizi belirttiğimiz hususlar, artık sisteminize ve ihtiyaçlarınıza uygun tercihler yapabilmenizi mümkün kılacak. Anlamadığınız
veya sorun yaşadığınız bir husus var ise bizimle yorumlar kısmından paylaşabilirsiniz.
